Nitazînau

Nitazînau yw'r enw cyffredin ar grŵp o opioidau synthetig hynod bwerus. Gall Nitazînau fod ar ffurf powdr llwydwyn i frown golau, er ar hyn o bryd anaml iawn y cânt eu gweld fel cyffuriau stryd ond maent wedi'u canfod fel cynhwysion difwynol mewn heroin stryd ac ystod o gyffuriau eraill. Mae’r rhain yn cynnwys tabledi oxycodone, powdr alprazolam (Xanax), tabledi diazepam ffug 10mg, zopiclone a promethazine, ‘Spice’ (cannabinoidau synthetig) a hyd yn oed cocên powdr.

Mae ystod cryfder nitazenau yn mynd o Butonitazene, yr amcangyfrifir iddo fod ddwywaith yn fwy grymus na heroin, hyd at N-pyrrolidino protonitazene yr amcangyfrifir iddo fod dros 1,000 gwaith yn fwy grymus na heroin.

Gwyddys bod o leiaf 27 o farwolaethau oedd yn gysylltiedig â ‘nitazînau’ yn ystod 2021, credir iddynt fod yn gysylltiedig yn bennaf â swp o heroin wedi’i lygru a ddaeth o Dde Lloegr. Rhwng Mehefin 2023 ac Ionawr 2024, roedd o leiaf 65 o farwolaethau oherwydd ‘nitazînau’ wedi’u cadarnhau yn Lloegr a’r Alban a’r un faint o leiaf eto lle nad yw canlyniadau profion wedi’u cadarnhau eto.

Mae yna bryder cenedlaethol, y bydd prinder heroin yn y DU oherwydd y cyfyngu llym ar gynhyrchu opiwm gan y Taliban yn Afghanistan, lle daw mwyafrif helaeth heroin stryd y DU. Gallai hyn arwain at fwy o lygru heroin stryd â ‘nitazînau’ neu opioidau synthetig cryf eraill

Effeithiau A Ddymunir:

Ar hyn o bryd, mae ‘nitazînau’ bron yn ddi-eithriad yn cael eu defnyddio fel cynhwysion difwynol digroeso neu’n cael eu cam-werthu fel cyffuriau stryd eraill, felly nid yw’r effeithiau’n rai a ddymunir. Mae'r effeithiau gwirioneddol yn debyg i opioidau synthetig cryf eraill fel fentanyl, ond adroddir bod ‘nitazînau’ yn arwain yn uniongyrchol at orddos ac anymwybyddiaeth heb unrhyw fath o effaith ‘uchel’ dymunol yn gyntaf.

Sgîl Effeithiau:

Cyfog a chwydu

Cysgadrwydd

Gostyngiad yng nghuriad y galon.

Anadlu bas

Risg uchel iawn o orddos

Mae nitazînau’n llawer mwy tebygol o arwain at orddos na heroin stryd, felly mae hyd yn oed yn bwysicach eich bod yn gwneud yr hyn a allwch i leihau risgiau.

Er bod rhai pobl wedi dweud bod powdr ‘nitazîn’ a gam-werthir fel heroin yn edrych yn wahanol i heroin stryd pan gaiff ei goginio, mae’r adroddiadau hyn yn amrywio ac yn anghyson. Os yw heroin o ansawdd gwael wedi’i lygru â meintiau bach iawn o ‘nitazînau’ mae’n annhebygol o edrych yn wahanol iawn.

Nid oes unrhyw ffordd i fedru dweud trwy edrych arnyn nhw a yw cyffuriau stryd eraill ar ffurf tabled neu bowdr yn cynnwys ‘‘nitazînau’.

Mae rhai stribedi prawf wedi’u datblygu’n ddiweddar i ganfod ‘‘nitazînau’, ond ar hyn o bryd nid yw’r rhain ar gael yn eang, ac nid yw’n hysbys pa mor gywir ydynt na pha ‘nitazînau’ y gallant eu canfod.

Mae'n bwysicach nag erioed dechrau swp/bag newydd o heroin dwy gymryd dos prawf bach yn hytrach na defnyddio'r cyfan ar yr un pryd.

Mae ysmygu heroin yn fwy diogel na chwistrellu ac yn llawer llai tebygol o arwain at orddos ac yn llawer llai tebygol o arwain at firysau a gludir yn y gwaed fel Hepatitis B & C a HIV.

Os ydych wedi cael seibiant o ddefnyddio opioidau, bydd eich goddefgarwch yn gostwng yn sylweddol, ac rydych mewn mwy o berygl o orddos.

Ceisiwch osgoi defnyddio ar eich pen eich hun gan na fydd neb o gwmpas i helpu os byddwch yn gorddosio. Os ydych yn defnyddio gyda rhywun arall cymerwch bob yn ail.

Gwnewch yn siwr bod gennych naloxone bob amser. Mae naloxone yn gwrthdroi effeithiau gorddos ‘nitazîn’ am ryw hyd. Fodd bynnag, efallai y bydd angen mwy o ddosau o naloxone nag sydd angen gyda gorddos heroin, felly gwnewch yn siŵr eich bod yn cael digon o naloxone o'ch gwasanaeth cyffuriau.

Os yw rhywun wedi gorddosio ar opioid, rhowch nhw yn yr ystum adfer a ffoniwch am gymorth brys ar unwaith. Defnyddiwch naloxone os yw gennych chi.

Mae’n bosibl y bydd yn rhaid i bobl sy’n cael eu cludo i’r ysbyty ar ôl gorddos o ‘nitazînau’ aros i mewn yn hirach. Mae hyn oherwydd mai dim ond dros dro y mae naloxone yn gweithio a chan fod ‘‘nitazînau’ yn llawer cryfach na heroin, rydych chi’n fwy tebygol o orddosio eto ar ôl i’r naloxone golli ei effaith.

Gall defnyddio ‘nitazînau’ (yn fwriadol neu’n ddiarwybod) gyda chyffuriau eraill gynyddu’r risg o orddos, yn enwedig cyffuriau fel alcohol, benzo’s, pregabalin a gabapentin a methadone.

Yr un yw’r neges wrth chwistrellu unrhyw gyffur - Peidiwch byth â rhannu'ch nodwyddau nac offer gydag unrhyw un arall, waeth pa mor dda rydych chi'n eu hadnabod.

Tymor Hir:

Fel opioidau synthetig cryf eraill, mae ‘nitazînau’ yn debygol iawn o gynhyrchu dibyniaeth. Os daw difwyno cyffuriau stryd â ‘ nitazîn’ yn beth cyffredin a/neu os bydd marchnad anghyfreithlon ar gyfer ‘nitazînau’ yn datblygu, mae’n debygol y bydd cynnydd sylweddol mewn marwolaethau sy’n gysylltiedig â chyffuriau.

Tymor Byr:

Mae heroin ac opioidau eraill eisoes yn gyfrifol am y gyfran fwyaf o farwolaethau sy'n gysylltiedig â chyffuriau sydd wedi mwy na dyblu yng Nghymru a Lloegr ers 2012. Gan fod 'nitazînau’ yn llawer mwy grymus, mae heroin stryd sy’n cael ei gamwerthu neu sydd wedi’i lygru â ‘nitazînau’ yn llawer mwy tebygol o arwain at orddos angheuol.

Prin yw’r wybodaeth am y defnydd dynol o ‘nitazînau’. Ar wahân i wahaniaethau mawr mewn grym, nododd un astudiaeth ddiweddar o ysbyty yn yr Unol Daleithiau, ei fod nid yn unig yn gysylltiedig â tananadlu (anadlu bas araf) sy'n gysylltiedig â gorddos opioid, ond hefyd bod Metonitazene yn gysylltiedig ag ataliad y galon (trawiad ar y galon).

Yn yr un modd â marwolaethau yn ymwneud â heroin, mae llawer o’r marwolaethau yn ymwneud â ‘nitazîn’ hefyd yn cynnwys defnydd cyffuriau eraill fel diazepam a pregabalin a gymerwyd ar yr un pryd.

Fel opioidau eraill, mae ‘nitazîn’ yn iselydd ar y system nerfol ganolog, ac yn boenliniarydd.

Mae Clonitazene ac Etonitazene yn gyffuriau dosbarth A. Mae’r llywodraeth yn mynd i bennu’r holl gyffuriau nitazîn eraill y gwyddys amdanyn nhw yn gyffuriau dosbarth A, ond nid yw’r ddeddfwriaeth yma wedi dod i rym eto, felly ar hyn o bryd maent yn dod o dan y Ddeddf Sylweddau Seicoweithredol.

Gellir cymryd nitazînau drwy’r geg; eu ffroeni, eu cymryd o dan y tafod trwy chwistrelliad, fêp, ei ysmygu (os yw ar ffurf ‘sylfaen rhydd’), a’i chwistrellu.

Datblygwyd ‘nitazînau’ fel meddyginiaeth lladd poen yn y 1950au ond canfuwyd ei fod yn ormod o risg i’r diwydiant fferyllol eu datblygu ymhellach, felly nid ydynt erioed wedi cael eu defnyddio fel meddyginiaeth.

Credir eu bod yn cael eu cynhyrchu yn bennaf yn Tsieina. O ganlyniad i ddeddfwriaeth a gyflwynwyd gan lywodraeth Tsieina i erlyn cynhyrchwyr amryw o opioidau synthetig tebyg i fentanyl, credir bod cynhyrchwyr Tsieineaidd wedi symud i gynhyrchu ‘nitazînau’.